Τίτλος: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ι.Ν. ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΗ∆ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ»
Περιφέρεια: ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ, Π.Ε. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, Δ. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, Δ.Ε. ΑΡΦΑΡΩΝ, Τ.Κ. ΠΗΔΗΜΑΤΟΣ
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 2021 – 2027»
Φορέας Λειτουργίας: ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Προϋπολογισμός: 240.000,00 €
Ταμείο: Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Βασικός στόχος της Πράξης είναι η αποκατάσταση και η επαρκής ενίσχυση της Αγίας Κυριακής Πηδήματος, ενός εμβληματικoύ μνημείου για την ευρύτερη περιοχή στην οποία αυτό είναι εντεταγμένο, καθώς και η συντήρηση των τοιχογραφιών του. Ο ναός της Αγίας Κυριακής βρίσκεται σε απόσταση περίπου 16 χιλιομέτρων βορειοδυτικά της Καλαμάτας, νότια του οικισμού Πήδημα. Είναι κηρυγμένος με ζώνη προστασίας 100μ. περιμετρικά. Ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των σταυρεπίστεγων ναών. Οι διαστάσεις του είναι ιδιαίτερα μικρές (5,81Χ 3,52μ. εξωτερικά), στοιχείο σύνηθες για τον συγκεκριμένο τύπο ναού. Η αρχική φάση κατασκευής του ανάγεται στον 14ο αιώνα, ενώ στο εσωτερικό είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες του τέλους του ίδιου αιώνα, στοιχείο μοναδικό για την ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας. Τη δεκαετία του 1970 προστέθηκε στη δυτική του πλευρά πρόχειρο στέγαστρο με στέγη από κεραμίδια γαλλικού τύπου και προστέθηκε στο εσωτερικό του ναού τέμπλο από οπτοπλινθοδομή.
Το μνημείο αντιμετώπιζε δομικά προβλήματα και φθορές στον τοιχογραφικό διάκοσμο. Τα σημαντικότερα δομικά προβλήματα οφείλονται στη σεισμική δραστηριότητα και την προσθήκη του νεότερου προσκτίσματος ενώ ο ναός έχει υποστεί μικρή μετατόπιση προς τα ανατολικά. Επίσης, λόγω της ανεπαρκούς στεγάνωσης του μνημείου και της κατά τόπους φθοράς ή καταστροφής των εξωτερικών αρμολογημάτων, εσωτερικά είναι φανερά τα έντονα προβλήματα υγρασίας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ρηγματώσεων στα επιχρίσματα και εκτεταμένες καταστροφές στις τοιχογραφίες. Στον ζωγραφικό διάκοσμο διαπιστώθηκαν επιπλέον φθορές όπως: κάλυψη τοιχογραφιών από ασβεστοκονιάματα, άλατα και αιθάλη, βαθιές και επιφανειακές ρωγμές αλλά και απολεπισμένες επιφάνειες.
Στο πλαίσιο του Έργου έχουν πραγματοποιηθεί καθαρισμοί και διερεύνηση με ανασκαφική μέθοδο στην περίμετρο του ναού και άμεσα περιβάλλοντα χώρου, κατασκευή αποστραγγιστικής τάφρου περιμετρικά του ναού, στερέωση των τοιχοποιιών, καθαίρεση του σύγχρονου στεγάστρου και της νεότερης στέγασης, εξυγίανση των εξωραχίων των θόλων και επικεράμωση με κεραμίδια βυζαντινού τύπου, καθαίρεση του σύγχρονου τέμπλου από οπτόπλινθους. Σε εξέλιξη βρίσκονται εργασίες αποκατάστασης του κεραμοπλαστικού διακόσμου, των ανοιγμάτων και του δαπέδου καθώς και εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών και αισθητικής αποκατάστασης της ζωγραφικής επιφάνειας. Σύμφωνα με τη Μελέτη αποκατάστασης του μνημείου προβλέπεται ακόμη αντικατάσταση του σύγχρονου τέμπλου με νέο ξύλινο και διαμόρφωση προαύλιου χώρου στα δυτικά του ναού. Τέλος, θα εγκατασταθεί ενημερωτική πινακίδα και θα εκδοθεί ενημερωτικό φυλλάδιο, και τα δύο με απόσπασμα σε γραφή Braille.
Οφέλη: Με τις προτεινόμενες εργασίες θα αντιμετωπισθούν τα δομικά, αισθητικά και οικοδομικά προβλήματα του μνημείου, θα επιτευχθεί η ανάδειξη της ιστορικής, αρχαιολογικής και καλλιτεχνικής του αξίας, των σημαντικών οικοδομικών του φάσεων και του τοιχογραφικού διακόσμου του. Απώτερος στόχος είναι η ασφαλής απόδοση του μνημείου στη λατρεία, έτσι ώστε να αποτελέσει ενεργό κομμάτι της καθημερινής ζωής των κατοίκων και πόλο έλξης για τους επισκέπτες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων ΜΕΑ.
